BÖLÜM 1: ÜSLÜ İFADE NEDİR?
5. sınıfta, bir sayının
- kendisi ile çarpımını, bu sayının KARESİ ve
- kendisi ile iki defa çarpımını, bu sayının KÜPÜ
olarak tanımlamıştık. Kare gösteriminde sayının sağ üstüne 2 ve küp gösteriminde sayının sağ üstüne 3 yazmıştık.
Bu konuda, kare ve küpten daha genel bir gösterimi öğreniyoruz.
ÜSLÜ İFADE NEDİR?
Üslü ifadeler bir sayının kendisiyle art arda çarpımlarını daha kısa bir şekilde göstermek için kullanılır. Örneğin,
Üslü gösterimdeki,
taban , çarpılan sayıyıüs veyakuvvet se bu tabanlardan kaçının birbiriyle çarpıldığını gösterir.
Kuvvet, tabanın sağ üstüne, tabandan daha küçük bir yazı boyutu kullanılarak yazılır.
3 ×3 =3 24 ×4 ×4 =4 31987 ×1987 ×1987 =1987 3
Bir çarpma işleminde "×" yerine "." işareti de kullanılabilir. Örneğin, 2 ile 7'nin çarpımı
81 .81 .81 =81 3- 5 . 5 . 5 . 5 . 5 . 5 . 5 = 57
100 .100 .100 .100 .100 .100 =100 6
Aşağıdaki işlemleri üslü gösterimle ifade edin.
a) 25 . 25 =.....
b) 5 . 5 . 5 . 5 =.....
c) 1 . 1 . 1 . 1 . 1 =.....
d) 0 . 0 . 0 . 0 . 0 . 0 =.....
e) 189 761 . 189 761 =.....
f) 10 . 10 . 10 . 10 . 10 . 10 . 10 . 10 . 10 . 10 =.....
Aşağıdaki üslü ifadeleri açık halde (tabanların çarpımı şeklinde) yazın.
a) 04 =..... b) 13 =..... c) 24 =..... d) 82 =..... e) 77 =..... f) 16 7323 =.....
a) 85
b) 162
c) 88
d) 05
e) 114
f) 76563
ÜSLÜ İFADENİN DEĞERİ
Bir üslü ifadenin sayı değeri, gösterdiği çarpma işleminin sonucuna eşittir.
34 ifadesinin değerini bulalım.
34 ifadesini açık halde yazalım.
34 = 3 . 3 . 3 . 3
Karşımıza çıkan çarpma işleminin sonucunu bulalım.
3 . 3 . 3 . 3 = 81
Buna göre, 34 ifadesinin değeri 81'dir.
Aşağıdaki üslü ifadelerin değerlerini hesaplayın.
a) 16 = ..... b) 152 = ..... c) 27 = ..... d) 08 = ..... e) 103 = ..... f) 44 = .....
a) 16
b) 152
c) 27
d) 08
e) 103
f) 44
ALIŞTIRMALARIN CEVAPLARI
a) 252, b) 54, c) 15, d) 06, e) 189 7612, f) 1010
a) 0 . 0 . 0 . 0
b) 1 . 1 . 1
c) 2 . 2 . 2 . 2
d) 8 . 8
e) 7 . 7 . 7 . 7 . 7 . 7 . 7
f) 16 732 . 16 732 . 16 732
a) 1, b) 225, c) 128 d) 0, e) 1000, e) 256