6. SINIF MATEMATİK-DOĞAL SAYILARLA İŞLEMLER
KONU 5-ÇARPANLAR VE KATLAR
BÖLÜM 2-ÇARPAN NEDİR?
a, 0’dan
büyük bir doğal sayı olsun. İki doğal sayı çarpıldığında a sonucunu
veriyorsa, bu sayılar a’nın çarpanlarıdır.
0’dan büyük doğal sayıları, iki doğal sayının çarpımı şeklinde yazabiliriz. Örneğin, 6’yı
6 = 1 × 6,
6 = 2 × 3,
6 = 3 × 2 veya
6 = 6 × 1
şeklinde yazabiliriz. 6’yı elde etmek için çarptığımız 1, 2, 3 ve 6 sayıları, 6’nın çarpanlarıdır.
Bir doğal sayının çarpanları ile bölenleri aynıdır.
Örneğin, 6’nın çarpanları da bölenleri de
1, 2,
3 ve
6’dır.
12’nin çarpanlarını bulalım.
Önce 12’yi hangi sayıların çarpımı şeklinde yazabileceğimiz bulalım.
12 = 1 × 12
12 = 2 × 6
12 = 3 × 4
12 = 4 × 3
12 = 6 × 2
12 = 12 × 1
Yukarıdaki çarpma işleminde kullanılan sayılar 1, 2, 3, 4, 6 ve 12 olduğu için 12’nin çarpanları 1, 2, 3, 4, 6 ve 12’dir.
14’ün çarpanlarını bulalım.
14 = 1 × 14
14 = 2 × 7
14 = 7 × 2
14 = 14 × 1
olduğundan 14’ün çarpanları 1, 2, 7 ve 14’tür.
7’nin çarpanlarını bulalım.
7 sadece
7 = 1 × 7 ve
7 = 7 × 1
şeklinde yazılabilir. Bu nedenle 7’nin sadece 2 çarpanı vardır: 1 ve 7
Alıştırmalar-2
Aşağıdaki sayıların çarpanlarını bulalım.
a) 13’ün çarpanları :....
b) 18’in çarpanları :....
c) 1’in çarpanları :....
d) 22’nin çarpanları :....
e) 35’in çarpanları :....
f) 24’ün çarpanları :....
Aşağıdaki hesaplama aracını kullanarak merak ettiğiniz sayıların çarpanlarını bulabilirsiniz.
ALIŞTIRMALARIN CEVAPLARI
a) 1, 13
b) 1, 2, 3, 6, 9, 18
c) 1
d) 1, 2, 11, 22
e) 1, 5, 7, 35
f) 1, 2, 3, 4, 6, 8, 12, 24