DOĞRUSAL DENKLEMLER


KONU 32: DOĞRUSAL DENKLEMLERİN GRAFİKLERİ

BÖLÜM 4: DOĞRUSAL DENKLEMLERİN GRAFİKLERİ


BÖLÜM 4: DOĞRUSAL DENKLEMLERİN GRAFİKLERİ

a ve b sayılarından en az biri 0'dan farklıysa, ax + by + c = 0 formunda yazılabilen bir denklemin koordinat sistemindeki grafiği doğru şeklindedir.

Doğrusal denklemlerin grafikleri

Yukarıdaki koordinat sisteminde, 3 farklı denklem ve bu denklemlere ait grafikleri görüyoruz. Bu grafiklerin tümü doğru şeklindedir.

Doğrusal denklemlerin çözümleri

Bir doğrusal denklemde, eşitliği sağlayan sıralı ikililerden her biri, bu denklemin bir çözümüdür.

x + y = 5 denkleminin 3 farklı çözümünü bulalım.

 

Doğrusal bir denklemin çözümlerine ulaşabilmek için x ve y yerine hangi değerleri yazdığımızda eşitliğin sağlandığını bulmamız gerekir.

Çözüm 1: x yerine 1 yazdığımızda, eşitliğin sağlayabilmesi için y'nin 4 olması gerekir. Bu nedenle (x, y) = (1, 4) noktası, yukarıdaki denklemin çözümlerinden biridir.

1 + 4 = 5

Çözüm 2: x yerine 0 yazdığımızda, 0 + y = 5 eşitliğini sağlayan tek y değeri 5 olduğu için (0, 5) noktası da bu denklemin çözümlerinden biridir.

0 + 5 = 5

Çözüm 3: x yerine 3 yazdığımızda, eşitliğin iki tarafının eşit olabilmesi için y'nin 2 olması gerekir. (3, 2) noktası da denklemin çözümlerinden biridir.

3 + 2 = 5

x yerine farklı değerler yazarak bu denklemin farklı çözümlerine de ulaşabiliriz.

Doğrusal bir denklemin sonsuz sayıda çözümü vardır. Örneğin, yukarıda x + y = 5 denklemine ait 3 farklı çözüm bulduk. x yerine koyduğumuz herhangi bir değer için toplamı 5 yapan bir y değeri bulabiliriz. Bu nedenle çözümlerin sayısını istediğimiz kadar artırabiliriz.

Aşağıdaki denklemlerin her biri için en az 2 farklı çözüm bulun.

a) x – y = 1, b) 2x + 3y = 6, c) –x – y + 1 = 0, d) y = 2, e) x = y

CEVAPLAR

Her çözüm, koordinat sisteminde bir noktaya karşılık gelir. Doğrusal bir denklemin çözüm noktalarını birleştirdiğimizde, bir doğru elde ederiz.

Yukarıdaki örnekte, x + y = 5 denklemine ait 3 farklı çözüm bulmuştuk. Bu çözümleri koordinat sisteminde aşağıdaki gibi gösterebiliriz.

Doğrusal denklemin çözüm kümesi

x + y = 5 denkleminin tüm çözümleri bu noktalardan da geçen kırmızı doğru üzerindedir.

 
Çözüm noktaları

Bir denklemin grafiği, bu denklemi sağlayan tüm noktaların (çözümlerin) birleşiminden oluşur. Doğrusal denklemlerin grafikleri doğru şeklindedir. Buna göre, doğrusal bir denklemin grafiğini bulabilmek için

  • iki farklı çözüm noktası bulur,
  • bu noktalardan geçen doğruyu çizeriz.
 

Bir doğrusal denklemde

  • x yerine 0 yazdığımızda y'nin 3'e eşit çıktığını ve
  • x yerine –4 yazdığımızda y'nin 0'a eşit çıktığını

düşünelim. Buna göre (0, 3) ve (–4, 0) noktaları bu denklemin çözümleridir.

Koordinat sisteminde bu 2 noktayı işaretleyelim.

Grafik çizme-noktalar

İşaretlediğimiz noktalardan geçen doğruyu çizelim. Bu doğru, doğrusal denklemin grafiğidir.

Grafik çizme-doğru

Aşağıdaki her seçenekte bir doğrusal denklemin 2 farklı çözümü verilmiştir. Bu denklemlere ait grafikleri çizin.

a) (1, 1) ve (3, 3), b) (0, 2) ve (3, 2), c) (1, 2) ve (1, 4), d) (0, 0) ve (2, 2)

CEVAPLAR

Bir doğru üzerindeki tüm noktalar, bu doğruyu ifade eden denklemin çözümleridir.

Aşağıdaki aracı kullanarak ax + by + c = 0 doğrusal denkleminin grafiğini çizdirebilirsiniz.

 
 

ALIŞTIRMALARIN CEVAPLARI

Alıştırmalar-4

a) (1, 0) ve (2, 1), b) (3, 0) ve (0, 2), c) (1, 0) ve (0, 1), d) (1, 2) ve (5, 2), e) (2, 2) ve (3, 3)

 

Alıştırmalar-5

a) Noktalardan  geçen doğru-Alıştırmaların çözümü
b) İki noktadan geçen doğru-Alıştırmaların çözümü
c) Dikey doğru-Alıştırmaların çözümü
d) x=y doğrusu-Alıştırmaların çözümü

→KONU ANASAYFASINA DÖN←

Doğrusal Denklemler ve Grafikleri Konusuna Git